W art. 30 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ustawodawca przyznał pacjentowi (świadczeniobiorcy) prawo do wyboru szpitala, w którym będzie miało miejsce jego leczenie. Wybór ten ograniczony jest do świadczeniodawców mających zawartą umowę z Funduszem o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ponadto zakres świadczeń zawężony jest do będących przedmiotem umowy tzw. świadczeń gwarantowanych.
W praktyce pojawiają się pytania o prawne konsekwencje naruszenia wspomnianej swobody wyboru. Obrazuje to stan faktyczny prawomocnie zakończonej sprawy.
Powód Bogdan Ch. od 1989 roku wielokrotnie był hospitalizowany w szpitalu w P. Powód po raz kolejny został przyjęty do szpitala w P. w dniu 15 kwietnia 2007 roku za pisemną zgodą. Była to jego trzynasta hospitalizacja na Oddziale Psychiatrycznym. Na skutek cofnięcia przez powoda zgody na hospitalizację, w dniu 16 kwietnia 2007 roku zainicjowano sądową procedurę zatrzymania go bez wymaganej zgody w trybie art. 28 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. W dniu 27 kwietnia 2007 r. powód ponownie wyraził zgodę na leczenie na Oddziale Psychiatrycznym.
W dniu 1 maja 2007 roku powód samowolnie opuścił szpital w P. i udał się do szpitala w Z., aby tam się leczyć. Nie mógł jednak pozostać w tym szpitalu z uwagi na brak miejsc. Powód był wówczas w złym stanie zdrowia, miał bóle gardła i gorączkę. Ostatecznie został przewieziony przez funkcjonariuszy Policji z powrotem na obserwację do szpitala w P.
W dniu 10 maja 2007 roku powód ponownie na piśmie wyraził zgodę na leczenie na Oddziale Psychiatrycznym, wskazując Szpital w P. Wyrażenie przez powoda w dniu 27 kwietnia 2007 roku zgody na pobyt w szpitalu, skutkowało umorzeniem przez Sąd Rejonowy postępowania w sprawie ustalenia podstaw do umieszczenia powoda w szpitalu w trybie art. 23 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.
Matka powoda – Maria Ch. była zadowolona z leczenia syna w szpitalu w P. Widziała poprawę jego zdrowia. W dniu 8 czerwca 2007 roku napisała oświadczenie, że może go przyjąć do domu, jak wyjdzie na przepustkę. W dniu 11 czerwca 2007 roku powód został wypisany ze szpitala w P., z uwagi na uzyskanie względnej poprawy jego stanu zdrowia psychicznego.
W pozwie Bogdan Ch. domagał się zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych. Argumentował, że nie lubi szpitala w P. i nie ma zaufania do pracujących tam lekarzy. Dodał, że chciałby leczyć się w szpitalu w Z.
Sąd Okręgowy uznał powództwo za bezzasadne przyjmując, że prawo wyboru szpitala nie stanowi dobra osobistego uznanego powszechnie w społeczeństwie i akceptowanego przez dany system prawny. Sąd zaznaczył przy tym, że nie jest to prawo związane z osobą pacjenta na tyle, iż decyduje o jego bycie, pozycji w społeczeństwie i nie jest także wyrazem jego odrębności psychicznej i fizycznej oraz możliwości twórczych. Sąd miał nadto na względzie, że powód żadnym środkiem dowodowym nie wykazał, że poprzez umieszczenie go w pozwanej placówce doszło do naruszenia jego dobra, jakim jest zdrowie, czy godność osobista. Pozwany szpital, w ocenie Sądu Okręgowego, nie naruszył obowiązującego prawa, w tym przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Powód przebywał bowiem w pozwanej jednostce za swoją pisemną zgodą. Brak jest jakichkolwiek dowodów na to, że powyższa zgoda została uzyskana za pomocą groźby, czy przymusu ze strony funkcjonariuszy pozwanego szpitala. W przedmiotowej sprawie nie zaistniały także okoliczności wskazujące, że naruszono wolność powoda.
Powyższe orzeczenie zostało utrzymane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 9 października 2009 roku sygn. akt I ACa 639/09. Sąd odwoławczy podkreślił, że naruszenie prawa wyboru szpitala nie jest sankcjonowane przepisami prawa i nie rodzi odpowiedzialności po stronie placówki medycznej, jeżeli pacjent miał zapewnione właściwe świadczenia medyczne.
Sąd nawiązał nadto do definicji dobra osobistego, podlegającego ujęciu w kategoriach obiektywnych, jako wartość o charakterze niemajątkowym, ściśle związanym z osobą ludzką, decydującym o jej bycie i pozycji w społeczeństwie oraz będącym wyrazem jej odrębności psychicznej i fizycznej oraz możliwości twórczych, uznanych powszechnie w społeczeństwie i akceptowanych przez dany system prawny.
O ile zdrowie człowieka jako pojęcie o charakterze uniwersalnym, wypełniającym powyższą definicję zostało wymienione wśród dóbr osobistych chronionych przepisem art. 23 k.c., to trudno było uznać by tego rodzaju kryteria spełniało prawo wyboru szpitala, jako pojęcie zbyt wąskie i stanowiące jedno z wielu praw pacjenta w systemie ochrony zdrowia.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }